İnsan Beslenmesi

Yağlar, karbonhidrat ve protein gibi mutlaka diyetle alınması gerekli olan bir besin öğesi olup en önemli enerji kaynağıdır.

Yeterince yağ tüketilmediğinde, deri lezyonları, saç dökülmesi, yaraların iyileşmesinde gecikme, beyin, görme ve platelet işlevlerinde bozukluklar meydana gelir. Yağ A, D, E ve K vitaminlerinin ince barsaklardan emilimi ve taşınması için gereklidir. Diyette yağ yetersiz olduğunda, bu vitaminlerin ince barsaklardan kana emilimleri azalmaktadır.

Yağların gerekli olan kısmı vücutta enerji kaynağı olarak kullanılır, bir kısmı kan plazmasında ve diğer vücut hücrelerinde bulunurken, geri kalan kısmı ise yağ depolarında depolanır. Vücutta depolanan yağlar sadece enerji kaynağı olarak değil, vücudun soğuktan korunması ve organların dış etkilerden korunması için de gereklidir.

Doymuş yağ asitleri içeren yağlar oda sıcaklığında katı, doymamış yağ asitleri içerenler ise sıvıdır. Dolayısıyla tereyağı, iç yağı ve kuyruk yağı, margarin gibi katı yağlarda doymuş, zeytinyağında tekli doymamış, ayçiçek, pamuk tohumu, soya fasulyesi ve mısırözü yağ gibi bitkisel sıvı yağlarda ve balık yağında ise çoklu doymamış yağ asitleri yüksek düzeydedir.

Diyetteki yağlar linoleik ve linolenik asit gibi vücut tarafından sentezlenemeyen ve diyetle mutlaka alınması gereken elzem yağ asitlerini de sağlamaktadır. Bu elzem yağ asitleri, özellikle bebek ve çocukların büyüme ve gelişmesi için gereklidir. Cildin sağlıklı olması, kolesterol metabolizmasının düzenlenmesi için gerekli olan yağlar, vücuttaki birçok süreçleri düzenleyen bazı hormonların ve prostoglandinlerin öncülü olarak da görev almaktadırlar.

Zeytinyağı linoleik ve linolenik yağ asitlerini yeterli düzeyde ihtiva etmektedir. Yapılan bir çalışmada, linoleik ve linolenik asitlerden sağlanan kalori dengesinin bozulduğu durumlarda hayvanlarda beyin fonksiyonlarının bozulabileceği ve senildemansın daha da tuzlanabileceği gösterilmiştir. Bütün bu hususlar esansiyel yağ asitleri arasındaki dengeyi korumak için zeytinyağını daha fazla tüketmeye yönelmemizi işaret etmektedir. Bunun yanında Amerika'daki bebek mamalarına Önceleri sadece PUFA bakımından zengin bitkisel sıvı yağlar (ayçiçekyağı , soya yağı gibi) katılmakta idi. Bu tarz beslenen bebeklerin bazılarında ağır anemiler görülmüş ve bu durum PUFA'nın yüksek oksidasyonu na bağlanmıştır. Bu sebeple mamalara zeytinyağı ve diğer bitkisel yağlar birlikte katılarak PUFA'ların bebeklerdeki anemi oluşturucu etkisi giderilmeye çalışılmıştır.

Ülkemizde Sık Tüketilen Bazı Yağ Asitleri Oranları